Dr. Maria Montessori Maria Montessori werd op 31 augustus 1870 geboren in Chiaravalle, een klein plaatsje bij Ancona, Italië. Na haar middelbare schooltijd aan de Regia Scuola Tecnica Michelangelo Buenarotti kiest ze, tegen de gewoonte van de tijd, aanvankelijk voor de studie voor ingenieur, maar later voor de medicijnenstudie. Ze is daarmee een van de eerste vrouwelijke medicijnenstudenten van Italië en in 1896 de eerste vrouwelijke arts.
In opdracht van de regering stichtte zij in de sloppenwijken van Rome haar “Casa dei bambini”, waarin kinderen van wie beide ouders buitenshuis moesten werken, opgevangen en begeleid werden. De resultaten waren spectaculair. Haar methode werd wereldbekend en in vele landen toegepast. Haar inzicht in en begrip voor kinderen, en haar ideeën om hen te helpen bij hun ontwikkeling tot gezonde, evenwichtige en kritische volwassenen zijn ook vandaag nog actueel en zinvol:
"Ik zal me altijd een klein meisje van 6 blijven herinneren dat in de beginperiode van mijn experimenten tegen me zei als een echte filosofe: “Er zijn twee mooie zaken op de wereld; de godsdienst en de wiskunde.”
In augustus 1896, een maand na haar afstuderen, wordt Maria Montessori uitgekozen om Italië te vertegenwoordigen op een internationaal vrouwencongres in Berlijn. Haar toespraken tot het congres worden zeer enthousiast ontvangen, maar Maria Montessori weigert zich door de pers tot ‘beroemdheid’ te laten kronen en besluit een wetenschappelijke carrière na te streven.
In november 1896 komt ze in het Santo Spirito-ziekenhuis in Rome in contact met ‘idiote’ kinderen. Ze ontdekt dat deze kinderen helemaal niet ‘idioot’ zijn, maar dat ze zich, volstrekt verstoken van enig speelgoed of leermiddel, nooit hebben kunnen ontwikkelen. Zij trekt zich het lot van deze kinderen aan. Ze verdiept zich in de psychologie en de pedagogie en ontwikkelt, geïnspireerd door het werk van de artsen Itard en Seguin, zintuiglijk ontwikkelingsmateriaal.
In 1898 wordt Maria Montessori directrice van een door de Italiaanse regering gesticht instituut voor de opleiding van onderwijzers voor geestelijk gehandicapte kinderen.
Twee jaar later wordt zij docente aan het Regio Instituto Superiore Femminile di Magistero, een Hogeschool voor vrouwen in Rome. Ze wordt belast met het onderwijs in hygiëne en de antropologie.
In 1904 wordt zij benoemd tot hoogleraar in de antropologie aan de Universiteit van Rome, een leerstoel die zij bekleedt tot 1916. Tegelijk schrijft zij zich in als student in de pedagogie. Heel bijzonder voor een vrouw destijds!
In 1907 krijgt ze de mogelijkheid haar ideeën in de praktijk te brengen in de armoewijk San Lorenzo in Rome. Hier sticht zij haar Case dei Bambini, de ‘kinderhuizen’ waar de triomftocht van het montessorionderwijs over de hele wereld begint.
In 1915 bezoekt zij de Verenigde Staten. Ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling in San Francisco wordt een klaslokaal ingericht met een glazen wand, waarachter de toeschouwers met eigen ogen konden waarnemen hoe 21 voor de gelegenheid geselecteerde arme kinderen met de methode aan de slag gingen met dezelfde voor die tijd verrassende resultaten als in het ‘Casa dei Bambini’. Het maakte grote indruk op het publiek.
Na haar terugkeer uit de Verenigde Staten in 1916 vestigt dr. Montessori zich in Barcelona, waar ze bleef wonen tot 1936. Van 1924-1926 verbleef ze tussentijds in Italië.
In 1934 verbreekt Maria Montessori haar banden met Italië, omdat Mussolini wil ingrijpen in haar onderwijssysteem; met name zijn besluit om schooluniformen in te voeren kan Maria Montessori niet accepteren. Van de ene dag op de andere houdt het montessorionderwijs in Italië op te bestaan. Zij reist naar Engeland, waar het Vijfde Internationale Montessori Congres gehouden wordt. Hier spreekt zij voor het eerst over het voortgezet onderwijs, en lanceert het zogenoemde Erdkinder-plan.
Nog in 1936 vestigt zij zich in Nederland, waar inmiddels het hoofdkwartier van de montessoribeweging is gevestigd. In Laren wordt een montessorischool geopend, waar Maria Montessori van plan was vijf maanden per jaar les te geven.
In oktober 1939 verlaat zij Nederland met haar zoon Mario om een reis naar India te maken. In India geeft zij een groot aantal lezingen, georganiseerd door de theosofische vereniging. Ook geeft zij montessoricursussen en ontwikkelt ze ideeën die beschreven worden in Door het kind naar een nieuwe wereld.
Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakt dat die reis ruim zes jaar zou duren, tot 1946. In dat jaar keert zij terug naar Nederland, waar zij in 1950 benoemd wordt tot Officier in de Orde van Oranje Nassau en een eredoctoraat ontvangt van de Universiteit van Amsterdam.
Ze bezoekt het 9e Internationale Montessori Congres in Londen (mei 1951) en geeft nog een cursus in Innsbruck. Na een serie lezingen in Italië keert ze terug naar Nederland.
Op 6 mei 1952 overlijdt zij, een paar maanden voor haar 82ste verjaardag.
Maria Montessori ligt begraven in Noordwijk.
De kern van haar methode wordt meestal samengevat in de uitspraak: ‘Help mij het zelf te doen’; alle opvoeding is in principe zelfopvoeding. Uitgangspunt is dat een kind een natuurlijke, noodzakelijke drang tot zelfontplooiing heeft. Opvoeding en onderwijs moeten onderkennen wat de behoeften van een kind op een gegeven moment zijn en daarop inspelen, door de juiste omgeving en materialen te bieden.
Op de openbare Montessorischool hebben we de leidende onderwijsterm 'Help mij het zelf te doen'. Meer weten over Maria Montessori? In 2020 is er een nieuw boek verschenen over Maria en haar bijzondere leven en levensdoelen. Je vindt het hier.
.jpg)